Aandacht voor wie verloren leek

Achtergrond

Hier is informatie te vinden over de context van de lezing of de plaats en tijd in het kerkelijk jaar. Ook kan hier informatie over feesten, personen, gedenkdagen en gebruiken gevonden worden. 

Gelijkenis van de verloren zoon

In zijn optreden heeft Jezus veel aandacht voor mensen die door de gevestigde elite beschouwd worden als uitschot, zondaars en slechteriken. Hij spreekt met mensen die buiten de boot vallen en gaat zelfs met hen aan tafel. Om uit te leggen dat het God juist te doen is om allen die verloren lopen, vertelt Jezus drie gelijkenissen die alle drie het thema hebben: God heeft zorg voor wie en wat verloren is. Waarom doet hij dit in de vorm van gelijkenissen?

1. Een rechtstreekse benadering kan zo confronterend zijn dat de luisteraar geneigd is om vast te houden aan het eigen gelijk.
2. Er wordt niets gesteld, er wordt verteld. Dat geeft ruimte voor andere gezichtspunten en invalshoeken. Een verhaal is als een spiegel. Het nodigt uit om nog eens goed naar jezelf te kijken.
3. In een verhaal heb je veel meer mogelijkheden, zoals overdrijving, een retorische vraag, een tegenstelling of een open einde.
Natuurlijk moet een gelijkenis wel genoeg overeenkomsten hebben met de actuele situatie waar de gelijkenis naar verwijst, anders komt de boodschap niet over.

De gelijkenis van de verloren zoon raakt ons van deze gelijkenissen misschien wel het meest in het hart omdat het een heel herkenbaar verhaal is. We kunnen ons de verontwaardiging van de oudste zoon goed voorstellen. Net als de twee broers zijn ook wij vaak vooral bezig met de rechten die we hebben en de beloning die we krijgen. Het is in dit verband goed te weten dat het niet vreemd is dat de jongste zoon een deel van de erfenis meekrijgt om elders een bestaan op te bouwen. Een boer kon zijn land niet makkelijk verdelen tussen twee zoons, maar kon wel zijn jongere kinderen de kans geven elders een nieuwe start te maken. Dat de jongste zoon deze geboden kans vergooid is hem wel aan te rekenen. Toch is zijn vader blij als hij terugkomt. Hij heeft een heel andere kijk op de werkelijkheid, hij denkt in relaties. Hij is verheugd omdat de relatie weer is hersteld.

In dit Jaar van Barmhartigheid worden we telkens herinnerd aan de gelijkenis van de verloren zoon omdat veel publicaties geïllustreerd worden door het schilderij dat Rembrandt maakte van dit verhaal. Het verhaal helpt ons er aan herinneren hoe groot en onvoorwaardelijk Gods barmhartigheid is.