Je thuis voelen

Achtergrond

Hier is informatie te vinden over de context van de lezing of de plaats en tijd in het kerkelijk jaar. Ook kan hier informatie over feesten, personen, gedenkdagen en gebruiken gevonden worden. 

Jezus in gesprek met de Schriftgeleerden

Jezus wordt volwassen
Na het feest van Jezus' geboorte, nemen we een grote sprong voorwaarts en belanden we in de tijd dat Jezus twaalf jaar oud is. Het is een drempelleeftijd. Vanaf dertien jaar werden jongens opgenomen in de religieuze gemeenschap, en de voorbereiding daarop begon toen ze twaalf jaar waren. Wie dertien is, heeft afscheid genomen van het echte kind zijn, en begint de eerste stapjes te zetten op de eigen levensweg. Dit vraagt van ouders om een houding van afstand en nabijheid, een evenwicht dat niet altijd gemakkelijk te vinden is.

Maar Lucas wil ons geen les geven in de psychologische ontwikkelingsfasen van een mens. Hij wil op een andere breuklijn wijzen. Jozef en Maria zijn de ouders van Jezus en dragen de verantwoordelijkheid voor zijn opvoeding en initiatie in de Joodse geloofswereld. Zoals elke familie destijds, gaan zij ieder jaar met Pasen naar Jeruzalem. Pasen was wel het belangrijkste van de drie bedevaartsfeesten. Heel even werd Jeruzalem het knooppunt waar alle Joodse gemeenschappen van het land elkaar konden treffen. Maar ook Joden uit de inmiddels wereldwijde diaspora namen soms deel aan het feest. Het moet een bijzondere sfeer zijn geweest, een drukte van jewelste in de al bij al kleine stad die Jeruzalem was. Na het feest trekt iedereen weer huiswaarts, in lange karavanen. De ouders van Jezus gingen ervan uit dat Iezus 'ergens' in de lange stoet te vinden was, allicht bij zijn tijdgenoten. Maar na het verstrijken van de eerste dag wordt Hij als verloren opgegeven en worden zijn ouders ongerust. De ouders keren op hun schreden terug (de tweede dag) en vinden Hem pas op de derde dag. Jezus blijkt nog steeds in Jeruzalem te zijn. Want Jeruzalem is zijn eigenlijke 'vaderstad'. Waar is Hij mee bezig?

Jezus bevindt zich in de tempel, het 'huis van God' op de Sionsberg. De tempel is niet alleen een plaats waar geofferd wordt, het is ook - en allereerst - een plaats van toewijding en gebed (Handelingen 3,1). En vervolgens is het ook een plaats van debat en studie. In de zuilengang van Salomo werden vaak gesprekken gevoerd over allerhande actuele onderwerpen. Jezus bevindt zich daar ergens temidden van de leraren die Hij nu, als jongvolwassene, kan beluisteren en bevragen. Het geeft ons een intrigerend beeld van Jezus initiatie in de wereld van de Joodse Schriftgeleerdheid. Tegelijk is Jezus zelf ook leraar: zijn frisse inbreng in het debat - het spel van vraag en antwoord en de nieuwe vraag die daaruit voorkomt - slaat de leraren met verbazing en verwondering. Later zal blijken hoezeer Jezus in zijn gesprek met zijn leerlingen en met de Schriftgeleerde; thuis is in de Joodse denkwijzen van zijn dagen.

Jezus' openbare leven zal helemaal in het teken staan van het gehoorzaam worden aan de wil van de Vader (zie Lucas 4.43; 9,22 enz.). Aan deze leerweg is Hij begonnen in de tempel, in zijn debat met de leraren, toen Hij twaalf jaar was.

Overgenomen uit: Het woord is mens geworden, commentaren bij de zondagslezingen jaar A, B en C, Jean Bastiaens, Halewijn, 2015 

Paus Franciscus
Voor paus Franciscus is het feest van de heilige familie bijzonder.

In 2014 was er een bisschoppensynode over het gezin. Daarop vooruitlopend maakte hij op deze feestdag in 2013 een gebed bekend. In zijn Angelustoespraak vroeg hij aandacht voor de miljoenen gezinnen die op de vlucht zijn geslagen voor honger, oorlog en andere ernstige gevaren. Het lot van vele onfortuinlijke families werd gedeeld door de Heilige Familie, toen Jezus, Maria en Jozef naar Egypte moesten vluchten voor de vervolging door Herodes de Grote. Hij vroeg eveneens aandacht voor de vergeten groep van de bejaarden. Franciscus bemoedigde de gelovigen om te bidden voor het welslagen van de voorbereidingen van de synode en voor alle gezinnen in de hele wereld: “Ik nodig u uit uzelf geestelijk met mij te verenigen terwijl ik dit gebed bid:

"Jezus, Maria en Jozef,
in U overwegen wij
de schittering van de ware liefde,
tot U richten wij ons vol vertrouwen.
Heilige Familie van Nazareth
maak ook onze gezinnen
tot plaatsen van verbondenheid en cenakels van gebed,
waarachtige scholen van het Evangelie
en kleine huiskerken.

Heilige Familie van Nazareth,
zorg dat er in de gezinnen nooit meer sprake is
van geweld, geslotenheid en verdeeldheid;
dat al wie gekwetst of geschandaliseerd is
snel troost en genezing mag kennen.

Heilige Familie van Nazareth,
zorg dat de aanstaande Bisschoppensynode
in allen het besef mag doen herleven
van het heilige en onaantastbare karakter van het gezin,
van de schoonheid ervan naar het plan van God.

Jezus, Maria en Jozef,
hoor ons, verhoor ons gebed. Amen"

Afbeelding: Sagrada Familie, Gaudi, Barcelona