Wanneer ben je rijk?

Achtergrond

Hier is informatie te vinden over de context van de lezing of de plaats en tijd in het kerkelijk jaar. Ook kan hier informatie over feesten, personen, gedenkdagen en gebruiken gevonden worden. 

Lazarus

Lazarus

‘De rijke man en de arme Lazarus’ is één van de gelijkenissen uit het Lucasevangelie, die Jezus vertelt aan de Farizeeën. Jezus, wil de Farizeeën een spiegel voorhouden. Dit keer stelt Jezus de verantwoordelijkheid van de rijke ten opzichte van de arme aan de orde. Men is immers niet rijk voor zichzelf.

De naam Lazarus komt uit het Hebreeuws en betekent ‘degene die door God geholpen wordt’. (Deze bedelaar Lazarus moet niet verward worden met de broer van Marta en Maria die door Jezus uit de dood werd opgewekt.) In de ogen van de schrijvers van het Oude Testament staan de armen, door hun levenswijze, vaak dichter bij God dan de rijken. Soms wordt ‘armen’ zelfs een synoniem voor ‘vromen’ of voor ‘rechtvaardigen’.
Lazarus is niet alleen arm. Hij is ook ziek. Iedereen kan zien dat hij lijdt. De rijke man sluit zijn ogen voor dit lijden. Hij is vol van zichzelf en zijn eigen uitbundige luxe leven. Wanneer Lazarus sterft, mag hij in de schoot van Abraham liggen – de plek waar rechtvaardige mensen rust vinden. Wanneer de rijke man sterft, verblijft hij in de hel of het dodenrijk, met zicht op Abraham en Lazarus en het feestbanket. Toch is het nog niet gedaan met de hoogmoed van de rijke man (die overigens geen naam heeft). Hij wil zelfs nu nog Lazarus inschakelen voor zijn eigen programma: Lazarus moet hem maar van zijn lijden komen verlossen door hem water te komen brengen. Hij vraagt ook of Lazarus naar zijn broers mag gaan om deze te waarschuwen. Maar Abraham geeft aan dat er elke sabbat gelezen wordt uit de Thora en de Profeten. In deze Heilige schriften staan de regels en iedereen kan weten hoe te leven en zo de juiste keuzes te maken.

Deze gelijkenis gaat niet over het veroordelen van rijkdom of armoede. Het is een waarschuwing om niet door luxe en geld verblind te raken, zodat je de noodlijdende medemens aan je deur niet meer opmerkt. Het gaat in dit evangelie om keuzes maken. Kies je voor God (en daarmee voor de naasten) of niet.

In Paradisum

In de uitvaartritus van de Katholieke Kerk, het requiem, wordt vaak het ‘in paradisum’ gezongen. Van origine een Latijnse zang. Ook de Nederlandse tekst wordt vaak gezongen. Deze verwijst naar de arme Lazarus van dit Evangelie. De Nederlandse tekst luidt:

Ten paradijze
Mogen de engelen u geleiden naar het paradijs;
dat de martelaren bij uw komst u zullen ontvangen
en u binnenleiden in de heilige stad Jeruzalem.
Moge het koor van de engelen u ontvangen
en moge u met Lazarus, eens een arme,
de eeuwige rust ontvangen.