Een koning die sterft aan het kruis

Achtergrond

Hier is informatie te vinden over de context van de lezing of de plaats en tijd in het kerkelijk jaar. Ook kan hier informatie over feesten, personen, gedenkdagen en gebruiken gevonden worden. 

Feest van Christus, Koning van het Heelal

Deze zondag vieren we het feest van ‘Christus, Koning van het Heelal’.
Als deze zondag aanbreekt dan is het liturgische jaar voorbij. Volgende week begint de Advent. De cyclus van het liturgisch jaar begint opnieuw, na dit jaar C waarin de evangelist Lucas gelezen werd, begint jaar A, het jaar van de Evangelist Matteüs.

Een koning aan een kruis
Om achtergrond te geven bij het thema Christus Koning zijn er vele mogelijkheden. In dit Lucasjaar horen we hoe het koning-zijn van Jezus een rol speelt terwijl Hij aan het kruis hangt.
Boven Hem stond als opschrift in Griekse, Romeinse en Hebreeuwse letters: ‘Dit is de koning der Joden’ (INRI, wat betekent Jezus van Nazareth, Koning (Rex) van de Joden.

Jezus als Koning terwijl Hij aan het kruis hangt... Dat is een ‘Umwertung aller Werte‘, een anomalie, iets dat tegen alle logica ingaat.... Het past echter in de lijn van het Oude Testament. Uit het boek Ezechiël komt het beeld van een koning die als een herder zijn schapen hoedt. De meeste koningen van Israël (en vandaag de dag!) zijn geen goede herders. Herders die zichzelf weiden, koningen die slechts hun eigenbelang dienen, streven naar vergroting van hun macht en uitbreiding van hun bezit, ten koste van de mensen over wie zij zijn aangesteld. Zo heeft God het niet bedoeld. De komst van Christus hier op aarde is ook om te laten zien dat het anders kan. Een goede koning in de ogen van God is een koning die opkomt voor de weduwe, de wees en de vreemdeling. Dat is de maatstaf die in het Oude Testament wordt aangelegd. Het beeld dat de kinderen kennen en dat hierbij hoort is het beeld van Palmzondag; Jezus als Koning die rijdt op een ezel en niet in een machtige wagen met paarden ervoor en een groot gevolg.

Christus de Albeheerser
De wortels van het feest van Christus Koning gaan terug op het beeld van Christus Pantocrator: de Christus die ‘het al’ beheerst, de Albeheerser, de Almachtige. In veel Orthodoxe kerken is er een koepel boven de plaats van het altaar. Kijk je daar omhoog dan zie je deze Christus.
In de kerk in Monreale op Sicilië is een mozaïek te vinden van 7 meter lang en 13 meter hoog van deze ‘Albeheerser’, gemaakt rond 1180. De afbeelding is vol van symboliek. Hier, als in andere kerken, verschillen de twee gezichtshelften van de Christus. Dat herinnert aan de twee naturen van Jezus: Hij was God èn mens. De kleuren van zijn kleren verwijzen eveneens naar het goddelijke en het menselijke. Christus is in de eerste plaats goddelijk, maar door zijn menswording heeft God hem ook met het aardse bekleed.

Ook Jezus’ handgebaar heeft een soortgelijke symboliek: de drie vingers (pink, ringvinger en duim) verwijzen naar de Drie-eenheid van Vader, Zoon, Geest waarvan Jezus met zijn twee naturen (God en mens) deel uitmaakt, hetgeen gesymboliseerd wordt door de twee andere vingers. Dit gebaar wordt tevens veelvuldig geduid als een zegenend gebaar en een vermaning tot luisteren. In zijn linkerhand houdt Hij een bijbel. Daar is te lezen: Ik ben het licht van de wereld. Wie Mij volgt, gaat zijn weg niet in de duisternis’ (Joh. 8,12). Zo heeft de kerk de eeuwen door op allerlei wijzen geleerd wie God is, wie Jezus, wie de Geest en hoe de verhouding is tussen deze drie-eenheid en de gelovigen. Op de schouders van deze kerk van eeuwen rusten de parochies van vandaag! (bron: www.lucepedia.nl)

Koningschap
"Dat Hij koning is, heeft Hij zelf gezegd, maar onmiddellijk eraan toegevoegd:
Pas op, ik heb geen paleis, geen troon,
geen kroon, tenzij een doornenkroon.
Mijn Koninkrijk ligt elders,
het kent geen rijksgebied of grens,
maar ligt in de grenzeloze liefde
waardoor mensen voor elkaar volop mens kunnen zijn,
mensen met een warm hart."

Citaat van Manu Verhulst