Johannes is zijn naam!

Achtergrond

Hier is informatie te vinden over de context van de lezing of de plaats en tijd in het kerkelijk jaar. Ook kan hier informatie over feesten, personen, gedenkdagen en gebruiken gevonden worden. 

De geboortedag van Johannes de Doper

Vandaag vieren wij het hoogfeest van de geboorte van Johannes de Doper.
Alleen van Jezus vieren wij met Kerstmis zijn geboortedag en van Maria vieren wij de geboorte op 8 september. Dat wij daarnaast alleen van Johannes de geboortedag vieren wil zeggen, dat hij een heilige is van het allerhoogste niveau, van het niveau van Jezus en Maria.

Aankondiging en geboorte van Johannes
Maria en Elisabeth zijn familie van elkaar. In Lucas 1,36 staat dat Elisabeth in de zesde maand is als de engel Gabriël Maria bezoekt. Uit deze woorden kunnen we afleiden dat Johannes zes maanden eerder geboren is. We vieren kerstmis op 24/25 december en daarmee komt de geboorte van Johannes op 24 juni tercht. Wanneer 24 juni op een zondag valt, wordt de lijn van het kerkelijk jaar onderbroken en wordt de geboorte van Johannes de Doper als Evangelie gelezen.

Net als de geboorte van Jezus aangekondigd werd aan Maria, zo werd Johannes' geboorte aangekondigd door de engel Gabriël aan zijn vader Zacharias op het moment dat hij zich als priester in het heilige vertrek van de tempel bevond. Net als Maria vroeg ook hij hoe zoiets kon, daar hij en zijn vrouw onvruchtbaar waren gebleken. Ook hij had als antwoord gekregen dat voor God niets onmogelijk is; hij kreeg bovendien een teken van de waarheid mee: hij zou niet kunnen spreken tot aan de geboorte van het kind, dat hij Johannes moest noemen. Want dit kind zou zijn naam (God is genadig) meer dan waarmaken.

Toen het kind geboren was en aan Zacharias geraagd werd hoe het kind moest heten, moest hij gebruik maken van een schrijftabletje om te antwoorden: "Johannes moet het heten". Op dat moment werd zijn spraakvermogen aan hem teruggegeven. (Lucas 01,05-25+57-66)

Lofzang van Zacharias
Als Johannes is geboren en Zacharias weer kan spreken, brengt Zacharias lof aan God. Deze lofzang (hymne) wordt het Benedictus genoemd. De tekst van dit lied staat in Lucas 1,68-79. Het lied heet in het Latijn Canticum Zachariae. Dit gezang wordt gerekend tot de Bijbelse lofzangen (cantieken). Enkele andere bekende lofzangen zijn het Nunc dimittis (lofzang van Simeon) en het Magnificat (lofzang van de Maria). 

In de kloosters wordt iedere dag begonnen met deze lofzang (in het ochtend gebed, de Lauden) en geëindigd met de lofzang van Maria, het Magnificat (in het avondgebed de Vespers). Beide lofzangen zijn zij te vinden in de eerste twee hoofdstukken van het Lucas Evangelie.

Benedictus (Nieuwe Bijbelvertaling)
Geprezen zij de Heer, de God van Israël,
hij heeft zich om zijn volk bekommerd en het verlost.
Een reddende kracht heeft hij voor ons opgewekt
uit het huis van David, zijn dienaar,
zoals hij van oudsher heeft beloofd bij monde van zijn heilige profeten:
bevrijd zouden we worden van onze vijanden,
gered uit de greep van allen die ons haten.
Zo toont hij zich barmhartig jegens onze voorouders
en herinnert hij zich zijn heilig verbond:
de eed die hij gezworen had aan Abraham, onze vader,
dat wij, ontkomen aan onze vijanden,
hem zonder angst zouden dienen, toegewijd en oprecht,
altijd levend in zijn nabijheid.
En jij, kind, jij zult genoemd worden: profeet van de Allerhoogste,
want voor de Heer zul je uit gaan om de weg voor hem gereed te maken,
en om zijn volk bekend te maken met hun redding
door de vergeving van hun zonden.
Dankzij de liefdevolle barmhartigheid van onze God
zal het stralende licht uit de hemel over ons opgaan
en verschijnen aan allen die leven in duisternis
en verkeren in de schaduw van de dood,
zodat we onze voeten kunnen zetten op de weg van de vrede.