Wees eerlijk!

Achtergrond

Hier is informatie te vinden over de context van de lezing of de plaats en tijd in het kerkelijk jaar. Ook kan hier informatie over feesten, personen, gedenkdagen en gebruiken gevonden worden. 

Tempelreiniging

Het optreden van Jezus in de tempel is een profetisch optreden. Hij stelt een ongerechtigheid aan de kaak. Tegelijk zegt dit optreden iets over de opdracht van Jezus zelf. Hij is gekomen om te sterven en weer op te staan. In het Evangelie van Johannes is dit vanaf de eerste bladzijde duidelijk. Anders dan in het Evangelie van Marcus.

De tempel

De tempel in de tijd van Jezus was de derde tempel. De eerste tempel, gebouwd door koning Salomo, was in het jaar 586 verwoest door de Babyloniërs. De tweede tempel stond op dezelfde plek als de eerste tempel. Hij was waarschijnlijk minder indrukwekkend dan de tempel van Salomo. In het jaar 19 voor Christus bouwde koning Herodes de Grote een derde tempel. Deze was weer veel grootser.

De tempel was opgebouwd uit een soort ringen. In de binnenste ring was het allerheiligste. Daar mocht alleen de hogepriester komen. De ring daaromheen was voor de priesters, die daarom heen voor het gewone volk, mits Joods. Niet Joden mochten niet binnen de tempel komen. In onze kerken was dat vroeger ook zo. Als je niet gedoopt was, mocht je niet verder komen dan het achterste deel van de kerk. Daarom staat in oude kerken de doopvont ook nog achterin. En tot op de dag van vandaag is het niet de bedoeling dat iedereen gewoon maar over het priesterkoor loopt. En de laatste drie treetjes voor het tabernakel zijn nog een beetje meer taboe. Daar ga je slechts naar boven nadat je gebogen of geknield hebt.

In de tempel werd gebeden en er werden offers gebracht. Zowel dieren als reukwaren werden geofferd. Er waren allerlei redenen om te offeren, dankbaarheid, overtredingen van de wet, feestelijkheden.

De Godsnaam

De Godsnaam JHWH werd en wordt door de Joden niet uitgesproken. In plaats daarvan zei men meestal Adonai, wat Heer betekent. In veel Bijbelvertalingen is dit overgenomen en staat Heer of Here voor de vier letters JHWH. In sommige Bijbelvertalingen wordt ook wel Jahweh geschreven. In het evangelie van Matteüs kom je deze eerbied voor de godsnaam ook tegen in de term ‘Het Rijk der hemelen’. Hier is de godsnaam vervangen door ‘hemelen’

Gods aanwezigheid in Jezus en in de tempel

Voor de Joden was de tempel de plaats bij uitstek waar God aanwezig was onder de mensen. Heel beeldend wordt dit verteld bij het sterven van Jezus aan het kruis: dan scheurt het voorhang van de tempel. Zoals mensen in rouw hun kleren scheuren, zo scheurt ook het doek waarachter de ark van het verbond, de zetel van God staat.

Voor de Christenen is Jezus de mens bij uitstek in Wie God aanwezig is. Zo kan Jezus de vergelijking maken tussen de herrijzenis van de tempel in drie dagen en zijn eigen verrijzenis.